Վարուժան Ավետիսյան
Մեծ համաշխարհային պատերազմի շրջափուլերը և Հայկական հարցն ու «Հայաստան» պրոյեկտը
1-ին համաշխարհային պատերազմի ավարտ – Հայկական հարցի դե յուրե լուծում և «Հայաստան» Արևմտյան ժողովրդավարական պրոյեկտի օբյեկտիվ ծնունդ։ Ապա ընդհատում՝ 1920-21թթ. Ռուս-թուրքական օկուպացիայով։
2-րդ համաշխարհային պատերազմի ավարտ – Հայաստանը մնում է օկուպացված, սակայն ԱՄՆ-ն ճանաչում է օկուպացիայի փաստը ( Օրենք գրավյալ երկրների մասին 1959թ.)
3-րդ (սառը) համաշխարհային պատերազմի ավարտ – Հայաստանի մասնակի դեօկուպացիա, բայց «Հայաստան» պրոյեկտը մնում է առկախված։
4-րդ (հիբրիդային) համաշխարհային պատերազմի ավարտ – Հայկական հարցի դե ֆակտո լուծում և «Հայաստան» Արևմտյան ժողովրդավարական պրոյեկտի օբյեկտիվ վերածնունդ։